ดูผิวเผินอาจดูไม่ใช่โรคที่รุนแรง แต่หารู้ไม่ว่าอาการคัน นอกจากส่งผลเสียต่อคุณภาพชีวิตและสร้างความรำคาญใจให้กับผู้ป่วยได้แล้ว เช่น ทำให้เสียสมาธิ รบกวนการทำงาน การนอน
ที่สำคัญผู้ป่วยที่มีการแกะเกามาก อาจมีการติดเชื้อแบคทีเรียแทรกซ้อนบริเวณผิวหนัง ซึ่งจะนำไปสู่โรคผิวหนังอื่นๆ ที่รุนแรงตามมาได้ ส่วนใหญ่สาเหตุเริ่มต้นของอาการคัน คือ ผิวหนังแห้ง ตามตัว ตามข้อพับ
![](https://smpharma.co.th/NewgenSM/wp-content/uploads/2022/08/woman-scratching-itch-her-hand-dry-skin-animal-food-allergy-dermatitis-1024x683.jpg)
ชนิดของอาการคัน (Pruritus) หรือผิวแห้งคันตามตัว
1. อาการคัน ยุบยิบ ตามตัว แบบเฉียบพลัน มีอาการคันเป็นมาไม่เกิน 1 สัปดาห์
2. อาการคันเรื้อรัง มีอาการเป็นมานานเกิน 1 สัปดาห์ถึงหลายเดือน
เชื้อที่ทำให้เกิดอาการคันตามตัว และข้อพับ
แบ่งเป็นการติดเชื้อเป็น 2 ชนิด
การติดเชื้อกลาก (Dermatophytosis)
การติดเชื้อยีสต์ (Candidiasis)
![](https://smpharma.co.th/NewgenSM/wp-content/uploads/2022/08/fungal-infection1.jpg)
ทั้งสองกรณีจะมาด้วยอาการผื่นแดงคัน แตกต่างกันที่ลักษณะของผื่น การติดเชื้อกลากจะพบผื่นลักษณะปื้นแดง มีขุย ขอบชัดเป็นวง (Active border) ในขณะที่การติดเชื้อยีสต์จะพบผื่นแดงเข้ม แฉะ และมีตุ่มรอบๆ การติดเชื้อทั้งสองชนิดนี้จะพบได้บ่อยในผู้ที่เหงื่อออกมากบริเวณซอกพับ คนอ้วน ผู้ที่เป็นโรคเบาหวาน และผู้ที่มีซอกพับเปียกน้ำบ่อยเช่นผู้ที่เท้าย่ำน้ำ สามารถสังเกตได้จากลักษณะของผื่น รวมทั้งการตรวจเชื้อจากบริเวณผื่นผิวหนัง นอกจากนี้โรคผิวหนังอักเสบตามซอกพับบางชนิดหากปล่อยไว้นาน อาจมีการติดเชื้อราซ้ำซ้อน
![](https://smpharma.co.th/NewgenSM/wp-content/uploads/2022/04/LINE_ALBUM_suubalm-2022_220421_17-1-1024x1024.jpg)
วิธีการรักษาอาการคันผิวหนังแห้ง
อาการผื่นผิวหนังอักเสบ สามารถใช้ยาลดการอักเสบได้
อาการติดเชื้อราที่ผิวหนัง ควรใช้ยาที่มีฤทธิ์ต้านเชื้อรา โดยเป็นยากลุ่ม Imidazoles เช่น Clotrimazole, Miconazole, Econazole, Ketoconazole,Fluconazole และ Itraconazole มีฤทธิ์ครอบคลุมเชื้อราได้หลายชนิดรวมทั้งเชื้อกลากและเชื้อยีสต์
![](https://smpharma.co.th/NewgenSM/wp-content/uploads/2022/08/skin-allergy-reaction-test-arm-1024x681.jpg)
หากเป็นการติดเชื้อราตามซอกพับ เช่น รักแร้ ใต้ราวนม ขาหนีบ ง่ามมือ ง่ามเท้า ควรใช้ชนิดแป้งโรย เพราะมีคุณสมบัติดูดซับความชื้นที่ผิวหนังทำให้ผิวหนังบริเวณที่ใช้แห้งและลดปัจจัยเสริมของการเจริญของเชื้อราได้แก่ ความชื้น การใช้ยาต้านเชื้อราชนิดภายนอกควรใช้อย่างต่อเนื่องหลังจากผื่นหายแล้ว 2 สัปดาห์
![](https://smpharma.co.th/NewgenSM/wp-content/uploads/2022/08/รวมอาการแพ้.jpg)
การป้องกันอาการคันตามข้อพับ
การติดเชื้อราที่ซอกพับสามารถกลับเป็นซ้ำได้ โดยเฉพาะในผู้ที่อ้วนและเหงื่อออกมาก ควรดูแลผิวหนังในบริเวณข้อพับให้สะอาด และลดการหมักหมมของเหงื่อ หลีกเลี่ยงการสวมใส่เสื้อผ้าและกางเกงที่รัดแน่นเกินไป รวมถึงเครื่องแต่งกายอื่นๆ ที่อับชื้นง่าย เช่น ถุงเท้าและรองเท้า
![](https://smpharma.co.th/NewgenSM/wp-content/uploads/2022/08/page.jpg)
สรุปอาการคันตามข้อพับ คันตามตัวผิวแห้ง
อาการคันผิวตามข้อพับ อาจเป็นได้ทั้งผิวหนังอักเสบและการติดเชื้อรา ควรสังเกตอาการและเลือกใช้ยาที่ตรงกับอาการ หากเป็นผิวหนังอักเสบควรใช้ยาลดการอักเสบของผิวหนัง หากเป็นเชื้อราและเป็นไม่มากอาจใช้ยาทาภายนอก เช่นยาต้านเชื้อราชนิดครีมหรือชนิดแป้งโรย นอกจากนี้ยาต้านเชื้อราชนิดแป้งโรย ยังสามารถใช้ป้องกันการกลับเป็นซ้ำ
![](https://smpharma.co.th/NewgenSM/wp-content/uploads/2022/08/hands-patient-suffering-from-psoriasis-1024x683.jpg)
อาการคันตามตัว ยังมีสาเหตุอื่น ๆ อีกที่เกิดจากได้หลายปัจจัยโดยเฉพาะในกลุ่มที่มีอาการ ผื่นคันตามตัว หรือ อาการคันยุบยิบตามตัวไม่มีผื่น อาจมีความผิดปกติของโครงสร้างผิว เนื่องจากมี Ceramide , NMF น้อยกว่าปกติ ทำให้ผิวมีปัญหาเกิดการแพ้ได้ง่าย และผิวแห้งคันตามตัว
![](https://smpharma.co.th/NewgenSM/wp-content/uploads/2022/08/LINE_ALBUM_2022_5.6.17_220711-1024x1024.jpg)
1.โรคทางผิวหนังจากปัจจัยต่าง ๆ
– ภาวะผิวแห้งจากอายุที่เพิ่มมากขึ้น เนื่องจากการเสื่อมสภาพในการทำงานของต่อมไขมันที่ผลิตได้น้อยลง ทำให้เกราะป้องกันผิวอ่อนแอ ความสามารถในการป้งอกันผิวจากสภาวะแวดล้อมได้แย่ลง ทำให้เกิดอาการแพ้ได้ง่าย
![](https://smpharma.co.th/NewgenSM/wp-content/uploads/2022/08/cc_shutterstock_792623827_copy-1200x675-1-1024x576.jpg)
– อากาศ เมื่ออากาศเย็นลง ความชื้นในอากาศจะลดลง ทำให้ผิวสูญเสียความชุ่มชื่นและแห้งง่าย หากไม่ดูแลและปล่อยให้ผิวแห้งไปนาน ๆ จะทำให้เกิดภูมิแพ้ผิวหนัง มีผื่นแดงคันอักเสบหรืออาจไปกระตุ้นให้เกิดผื่นผิวหนังบางชนิด เช่น ต่อมไขมันอักเสบบริเวณผิวหนังหรือโรคเซ็บเดิร์ม (Seborrhiec Dermatitis) สะเก็ดเงิน
![](https://smpharma.co.th/NewgenSM/wp-content/uploads/2022/08/cnt6460img1-724x1024.jpg)
– สาเหตุจากโรคผิวหนังต่าง ๆ โรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง โรคผิวหนังอักเสบ โรคลมพิษ โรค ผื่นจากแมลงกัดต่อย ตุ่มยุงกัด การติดเชื้อราที่ผิวหนัง และโรคหิด ตลอดจนอาการคันจากการแพ้สารที่สัมผัสผิวหนัง และในรายที่รุนแรงอาจเกิดการติดเชื้อแบคทีเรียร่วมด้วย โดยทำให้เกิด ผื่นคันตามตัว
![](https://smpharma.co.th/NewgenSM/wp-content/uploads/2022/04/LINE_ALBUM_suubalm-2022_220112_1-1024x1024.jpg)
2. โรคทางระบบอื่นๆของร่างกาย เช่น ภาวะไตวายเรื้อรัง ภาวะดีซ่าน โรคตับอักเสบเรื้อรัง โรคเบาหวาน ภาวะไทรอยด์เป็นพิษ โรคมะเร็งเม็ดเลือด และหรือสาเหตุที่เกิดจากยาที่รับประทาน เป็นต้น
![](https://smpharma.co.th/NewgenSM/wp-content/uploads/2022/08/s_28606_4252-1024x538.jpg)
3. โรคทางระบบประสาท อาการคันตามตัว อาจพบได้ในโรคปลายประสาทอักเสบจากงูสวัด และเนื้องอกในสมอง เป็นต้น อย่างไรก็ตามสาเหตุนี้พบไม่มากนัก
![](https://smpharma.co.th/NewgenSM/wp-content/uploads/2022/08/big-1.jpg)
4. สาเหตุทางจิตใจ ที่รู้สึกว่ามี อาการคันยุบยิบตามตัว หรือ ผู้ป่วยที่เข้าใจว่ามีพยาธิไชตามผิวหนัง ผู้ป่วยโรคย้ำคิดย้ำทำ หรือมีภาวะซึมเศร้า
![](https://smpharma.co.th/NewgenSM/wp-content/uploads/2022/08/image-2.jpg)
ผื่นคันตามตัววิธีรักษา
1. วิธีรักษาแบบจำเพาะ
ผู้ป่วยบางรายที่มีอาการคันตามตัวอาจต้องมีการตรวจเพิ่มเติมทางห้องปฏิบัติการ เพื่อหาสาเหตุของอาการคันให้พบ
![](https://smpharma.co.th/NewgenSM/wp-content/uploads/2022/08/S__72851470-1024x1024.jpg)
– การใช้ยาทาประเภทสเตอรอยด์หรือยาทาลดการอักเสบชนิดอื่นๆ ในผู้ป่วยที่มีสาเหตุของอาการคันจากผื่นผิวหนังอักเสบ แต่ไม่ควรใช่ติดต่อกันเป็นเวลานาน ในปัจจุบันมีผลิตภัณฑ์ที่บรรเทาอาการคัน ที่ไม่มีส่วนผสมของสเตียรอยด์ ซึ่งจะทำให้ทาได้บ่อย ในทุกครั้งที่มีอาการคัน
![](https://smpharma.co.th/NewgenSM/wp-content/uploads/2022/08/the-woman-s-hand-she-is-use-steroids-apply-external-type-1179911371-d8ed7b5788d2473aa08eafaea24278c3-1024x768.jpg)
– การใช้ยาทากำจัดเชื้อรา หรือเชื้อหิด ในผู้ป่วยที่มีการติดเชื้อดังกล่าวที่ผิวหนัง
– ถ้ามีอาการข้างเคียงที่เกิดจากโรคผิวหนังเป็นหลัก โดยเฉพาะอาการ คัน ที่จะทำให้การเกาที่ผิว จะทำให้โรคกระจายพื้นที่บนผิวหนังเพิ่ม และมีการอักเสบตามมา อาจทำติดเชื้อได้ง่ายขึ้น
![](https://smpharma.co.th/NewgenSM/wp-content/uploads/2022/08/OFmoJGpzckpBjb88MD5gQkHo69zXpx1Kkp1V2M8GXWwTSce9vA1-1024x576.png)
2. การรักษาประคับประคอง เพื่อระงับอาการคัน ได้แก่
– ยาต้านฮิสตามีนชนิดรับประทาน ซึ่งมีหลายชนิด ทั้งชนิดที่ง่วงและไม่ง่วง การจะเลือกใช้ยาต้านฮิสตามีนตัวใดขึ้นอยู่กับดุลพินิจของแพทย์ โดยแพทย์จะปรับยาตามความเหมาะสม ทั้งต่อตัวโรคและการตอบสนองของผู้ป่วยแต่ละราย – การใช้ผลิตภัณฑ์เพื่อเพิ่มความชุ่มชื้นของผิวหนัง ในผู้ป่วยที่เป็นโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง และผู้ป่วยที่มีผิวแห้ง ควรใช้ผลิตภัณฑ์ที่ลดอาการคัน เพื่อลดการเกาที่ผิว สามาถทาได้บ่อย และทำให้ผิวแข็งแรง ฟื้นตัวได้ไว มีกำแพงผิวป้องกันการติดเชื้อโรคหรือเชื้อไวรัสอื่นๆ ได้ ข้อสังเกตคือ ผลิตภัณฑ์ชนิดนั้น ควรมีสารเลียนแบบโครงสร้างผิว ทดแทน เติมเต็ม สารใต้ผิวที่ขาดไป เช่น Ceramide, NMF
![](https://smpharma.co.th/NewgenSM/wp-content/uploads/2022/04/Skin-Help-1024x624.jpg)
– การฉายแสงอาทิตย์เทียม (phototherapy) ซึ่งใช้ในบางภาวะ เช่นโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง สะเก็ดเงิน และภาวะไตวายเรื้อรัง ที่ไม่ตอบสนองต่อการรักษาแบบปกติ
![](https://smpharma.co.th/NewgenSM/wp-content/uploads/2022/08/Phototherapy.jpg)
– พฤติกรรมบำบัด เพื่อลดอาการเครียด และควบคุมพฤติกรรมการเกา
![](https://smpharma.co.th/NewgenSM/wp-content/uploads/2022/08/b5KM4MV066Q-1024x683.jpg)
ข้อมูลอ้างอิง :
1. คันตามซอกพับ…สัญญาณเตือนของการติดเชื้อรา ผศ.นพ.วาสนภ วชิรมน แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านผิวหนังคณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบด
2. อาการคัน (Pruritus) พญ.อรจุฑา ชัยวนนท์ ศ.พญ.กนกวลัย กุลทนันทน์ ภาควิชาตจวิทยา Faculty of Medicine Siriraj Hospital คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล
– Latest Updates –
- ทำความรู้จักอาการคออักเสบ เจ็บคอจากไวรัส
- อาการ กลืนน้ำลายแล้วเจ็บคอ ดูแลอย่างไร ?
- ข้อสงสัยและข้อควรระวังในการใช้ยา N-Acetylcysteine หรือ NAC
- ทำความรู้จักกับยา Original และยา Generic
- การบรรยาย เรื่อง “การติดเชื้อระบบทางเดินปัสสาวะในหญิงตั้งครรภ์ ที่หลายคนมองข้าม”
- ทำความรู้จักกับโรคผิวหนังอักเสบในผู้สูงอายุ และวิธีรักษาผิวหนังอักเสบด้วยตัวเอง
- โรคผื่นผิวแห้ง ดูแลอย่างไร ??
- ปัญหาของผิวหนังที่ควรรู้ ??